آماده‌سازی کسب‌وکار برای دنیای بعد از کروناویروس
در کنار بحران شدید ناشی از کروناویروس، مدیران سراسر جهان با چالش‌های عظیمی در کسب‌وکار خود روبرو هستند. از جمله این چالش‌ها، کاهش شدید تقاضای مشتریان، اصلاحات قانونی، قطع زنجیره تامین، بیکاری، رکود اقتصادی و افزایش عدم قطعیت است. مشخصاً واکنش‌های موقت به بحران، پاسخگو نیست و سازمان‌ها باید پایه و اساس بهبودی خود را فراهم کنند.
هنری مینتزبرگ، نظریه‌پرداز معروف مدیریت، استراتژی خود را برای سازمان‌ها اینگونه تعریف می‌کند: برنامه (Plan)، ترفند (Ploy)، الگو (Pattern)، موقعیت (Position)، چشم‌انداز (Perspective). این ۵ مولفه به سازمان این امکان را می‌دهد تا استراتژی موثرتری برای اقدامات خود به کار گیرند. با استفاده از نظریه هنری مینتزبرگ سوالاتی توسط Harvard Business Review مطرح شده‌اند که می‌تواند شما را در تلاش برای بازگشت از بحران مطرح راهنمایی کنند. در ادامه به این سوالات می‌پردازیم.
- در مدت بحران کروناویروس و بعد از آن، به چه موقعیتی می‌توانید دست یابید؟
به منظور اتخاذ تصمیمات استراتژیک هوشمند، باید موقعیت سازمان خود را در محیط اطراف خود درک کنید. شما در بازار خود چه کسی هستید، در اکوسیستم خود چه نقشی دارید و رقبای اصلی شما چه کسانی هستند؟ شما همچنین باید درک کنید که به کجا هدایت می شوید. آیا می‌توانید فعالیت خود را متوقف و بعد از بحران همه‌گیری، مجدداً بدون تغییر شروع به کار کنید؟ آیا می‌توانید موقعیت از دست رفته خود را بازیابی کنید؟ آیا ورشکسته خواهید شد یا می‌توانید به عنوان رهبر بازاری که در دوران قرنطینه خود را توسعه داده است، ظاهر شوید؟
بسیاری از شرکت‌ها مانند صنایع مسافرتی و گردشگری، هتل‌داری و برگزاری رویدادها در مورد ادامه فعالیت خود بعد از بیماری کووید-۱۹ تحقیق می‌کنند. میزان رشد بعضی از شرکت‌ها افزایش یافته زیرا در این موقعیت میزان تقاضا برای ارزش پیشنهادی آنها زیاد شده است. به دلیل وجود چنین عواملی، میزان مقاومت شرکت‌ها در چنین مشکلاتی متفاوت است. اکنون باید اقدامات لازم را انجام دهید تا در صورت متوقف شدن همه‌گیری، برای موقعیت احتمالی خود برنامه‌ریزی کنید.
- برنامه شما برای بازگشت قدرتمند چیست؟
برنامه، مجموعه‌ای از اقدامات عملی است و راه رسیدن به موقعیتی که به آن امیدوارید را نشان می‌دهد. این برنامه باید آنچه را توضیح دهد که امروز برای رسیدن به اهداف فردای خود انجام می‌دهید. در شرایط فعلی، سوال این است که شما برای دوام آوردن در این بحران چه اقداماتی باید انجام دهید و پس از پایان بحران چگونه به کسب‌وکار خود بازگردید؟
فقدان برنامه فقط باعث نابسامانی در وضعیت فعلی می‌شود. به همین دلیل هنگامی که قدم‌های آینده خود را ترسیم می‌کنید، عمیق و با دید باز فکر کنید و نگاهی بلندمدت داشته باشید.
- فرهنگ و هویت شما چگونه تغییر خواهد کرد؟
به احتمال زیاد در نتیجه این بیماری همه‌گیر، فرهنگ و هویت شما تغییر خواهد کرد. یک بحران می‌تواند مردم را گرد هم آورد و روحیه استقامت جمعی را تسهیل کند اما همچنین می‌تواند افراد را از هم دور کند، به همین دلیل امکان دارد، افراد اعتمادشان به یکدیگر را از دست دهند و فقط مراقب خود باشند. سازمان شما از نظر فرهنگی چقدر برای مقابله بحران آماده است؟ آیا اوضاع جاری باعث نزدیکی کارمندان شما شده است یا آنها را از هم دور کرده است؟ آیا با پایان یافتن این شرایط، سازمان را با دید متفاوتی خواهند دید؟ پاسخ به این سئوالات به شما می‌گوید که با پایان یافتن بیماری همه‌گیر، چه چیزی به دست می‌آورید.
- به چه پروژه‌های جدیدی نیاز دارید تا آنها را راه‌اندازی، اجرا و سازماندهی کنید؟
پاسخ‌هایتان به سؤال بالا باید شما را به مجموعه‌ای از پروژه‌ها برای مقابله با مشکلات مربوط به کروناویروس هدایت کند. چالش کنونی شما، اولویت‌بندی و هماهنگی پروژه‌هایی است که آینده‌ی سازمان را تضمین می‌کند. از شروع پروژه‌های بی‌شماری که همه به منابع بحرانی یکسان وابسته هستند برحذر باشید؛ چرا که ممکن است این پروژه‌ها به افراد خاصی مانند مدیران ارشد یا بخش‌های خاص مانند IT وابسته باشند. با ایجاد پروژه‌های جدید زیاد، شما ممکن است با جنگ بر سر منابع مواجه شوید که پاسخ‌های استراتژیک شما را به تأخیر می‌اندازد یا خنثی می‌کند.
- شما چقدر برای اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های خود آمادگی دارید؟
سرانجام، باید آمادگی سازمان خود را ارزیابی کنید. آیا شما آماده و قادر به انجام پروژه‌های مورد نظر خود هستید، به ویژه اگر بخش بزرگی از سازمان شما در حال دورکاری باشد؟ در سطح فردی، تیمی، سازمانی و ملی تفاوت‌های زیادی در این باره وجود دارد. منابع موجود، در کنار سرعت و کیفیت فرآیندهای تصمیم‌گیری، بسیار متفاوت است و این تفاوت‌ها تعیین می‌کند چه کسی به موفقیت دست می‌یابد و چه کسی از موفقیت باز می‌ماند.
با این ۵ سوال استراتژیک به شما کمک کردیم، اقدامات فعلی و آینده‌ی خود را ترسیم کنید. توجه داشته باشید، مشتریان شما به یاد خواهند آورد که شما در هنگام بحران چگونه واکنش نشان داده‌اید. به عنوان مثال افزایش قیمت در هنگام کمبود، می‌تواند تأثیر بسزایی در رضایت‌مندی آینده‌ی مشتریانتان داشته باشد.
کروناویروس تأثیرات بی‌سابقه‌ای بر جهان داشته است و بدترین وضعیت هنوز به وجود نیامده است. شرکت‌ها باید امروز عمل کنند تا در آینده قوی‌تر ظاهر شوند. انجام این کار به جهانیان کمک می‌کند تا در کل بهبود یابند و امیدواریم که در این راه مقاومت کنند.