علمِ داده (data science) یکی از موضوعات پرطرفدار در دو سال اخیر بوده‌است. طبق اطلاعات Harvard Business Review، شغل متخصصِ علمِ داده (data scientist) جذاب‌ترین شغل قرن ۲۱ است. اما امروزه این مسیر شغلی چگونه شکل می‌گیرد؟ افراد چگونه وارد این شغل شده‌اند؟

برای پاسخ به این سوال، نتایج تحقیق  ۳۶۵Data science را بررسی می‌کنیم. ۳۶۵Data science ، داده‌های سه سال اخیرِ ۱۰۰۱ پروفایل متخصصان علم داده در لینکدین را بررسی و گزارشی در این رابطه ارائه کرده‌است. آنها پروفایل لینکدین افراد را تخمینی بدون تعصب از رزومه‌ی این متخصصان در نظر گرفته‌اند. نتایج جالبی از این گزارش به دست آمده‌است که مهم‌ترین عوامل موفقیت متخصصان علم داده را بیان می‌کند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق می‌پردازیم.

تحصیلات

آموزش یکی از سه بخش اصلی بیشتر روزمه‌ها است و احتمالاً با گذشت زمان تغییر نمی‌کند. سوابق تحصیلی به عنوان معیاری برای کارفرمایان آینده شما مهم است به ویژه هنگامی که تجربه کاری زیادی ندارید. اگر می‌خواهید متخصص علم داده شوید، چه میزان تحصیلات برای شما بهتر است؟ آیا برای تبدیل‌شدن به یک متخصص علم داده به مدرک دکتری نیاز دارید؟ اگرچه این میزان از تحصیلات نشان می‌دهد که شما می‌توانید، ولی لزوماً اینگونه نیست.

طبق اطلاعات به دست آمده، در سال ۲۰۲۰ متخصصان علم داده به طور معمول ۵۶ درصد دارای مدرک کارشناسی‌ ارشد، ۲۷ درصد دارای مدرک دکتری و ۱۳ درصد دارای مدرک کارشناسی هستند. البته این موضوع تعجب‌آور نیست؛ با توجه به اینکه علم داده، زمینه‌ای است که از فرد دانش پیشرفته‌ای انتظار می‌رود و معمولاً با کارشناسی ارشد، دکتری و یا تحقیقات مستقل پیشرفته به دست می‌آید. در حالی که تخصص مهم است ولی تخصصی مانند دکتری شرط لازم برای ورود به این شغل نیست.

حوزه تحصیلات

در پروفایل‌های لینکدین انتخاب شده بیش از ۵۰۰ مدرک دانشگاهی وجود داشته‌است.

که در این تحقیق در ۷ دسته، طبقه‌بندی شده‌اند. دسته‌ها عبارتند از:

• اقتصاد و علوم اجتماعی
• آمار و ریاضیات
• علوم طبیعی (فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی)
• علم و تحلیل داده‌ها (شامل یادگیری ماشین)
• علوم کامپیوتر (صرف نظر از یادگیری ماشین)
• مهندسی
• دیگر

اما بهترین حوزه تحصیلی برای تبدیل‌ شدن به متخصص علم داده چیست؟ در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، «اقتصاد و علوم اجتماعی»، «علوم کامپیوتر» و «آمار و ریاضیات» سه رشته محبوب در بین متخصصان علم داده بوده‌است. سال ۲۰۲۰ اولین سالی است که «علم و تحلیل داده‌ها» (۲۱%) بیشترین درصد را به خود اختصاص داده‌است. فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی، علوم طبیعی و سایر رشته‌ها هر کدام تقریبا ۱۱% داده‌ها را تشکیل می‌دهند و تقریبا نسبت به سال‌های گذشته ثابت مانده‌است.

تقریباً شما می‌توانید در تمام حوزه‌های گفته شده، متخصص علم داده شوید. فقط مطمئن شوید حوزه‌ی تحصیلتان سنجش‌پذیر و کمی باشد؛ رشته موسیقی ممکن است به اندازه آمار از یک متخصص علم داده استفاده نکند. روش انجام این کار نیز از طریق دوره کارشناسی ‌ارشد سنتی و یا با گذراندن آموزش یا برنامه‌های آموزش آنلاین تخصصی است.

مدت زمان تجربه کاری

اگر در حال تغییر شغل هستید، باید بدانید که آیا تجربه‌ی مناسبی برای متخصص علم داده شدن، کسب کرده‌اید یا خیر. طبق نتایج تحقیق، در سال ۲۰۱۸ تقریباً همه متخصصان علم داده «تازه‌وارد» بودند و میزان افراد متقاضی آنقدر کم بود که ورود به این زمینه آسان‌تر بود.

اما در حال حاضر شرایط سخت‌تر شده‌است. اکثر متخصصان علم داده بیش از ۲ سال تجربه کار در این حوزه را دارند و به نظر می‌رسد افراد بسیار کمی از متخصصان علم داده تازه‌وارد باشند. در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۳ درصد افراد به تازگی وارد این شغل شده‌اند. با توجه به افزایش میانگین تجربه کاری به عنوان یک متخصص علم داده، می‌توان نتیجه گرفت که متخصصان در این زمینه باقی می‌مانند و ورود افراد تازه‌کار را سخت‌تر می‌کنند.

مهارت‌های برنامه‌نویسی

مطابق پروفایل لینکدین متخصصان علم داده، بیشترین مهارت‌های تائیدشده‌ی آن‌ها توسط دیگران، مربوط به سه زبان برنامه‌نویسی R، Python و SQL است.

طبق داده‌های سال‌‌های گذشته، زبان برنامه‌نویسی R، زبان ارجح متخصصان علم داده بود. اما در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، پایتون Python درصد بیشتری را به خود اختصاص داد. در سال ۲۰۲۰ به جایی رسیدیم که Python انتخاب ۷۴% متخصصان علم داده‌است.

نکته قابل توجه رشد سریع زبان برنامه‌نویسی SQL است. در سال ۲۰۲۰، بیش از ۵۰% متخصصان علم داده از این زبان استفاده می‌کنند؛ احتمال این وجود دارد که شرکت‌ها از یک متخصص علم داده انتظار دارند که تمام مشکلات مربوط به داده‌ها را چه در حوزه مهندسی داده و چه در حوزه معماری داده حل کند.

نتیجه‌گیری

با نگاهی به داده‌های ارائه شده، پاسخ به سوال «چگونه این مسیر شغلی شکل می‌گیرد؟» روشن‌تر می‌شود؛ چرا که حرفه‌ای‌ها همواره راه را هموار می‌کنند. از دیدگاه شغلی به نظر می‌رسد تبدیل‌شدن به متخصص علم داده سخت‌تر می‌شود؛ زیرا میزان رضایتمندی از این شغل بالاست و افراد تمایل دارند برای مدت طولانی در شغل خود بمانند. اما یک مورد کاملاً واضح است: اگر هدف شما این است که متخصص علم داده شوید، پایتون را یاد بگیرید.